ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΗΘΙΚΗ ΤΟΥ ΣΠΙΝΟΖΑ: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ, Η ΦΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
O Σπινόζα είναι μια πολύ καλή αρχή (εάν όχι - μαζί με τον Χομπς - η ενδεδειγμένη), για να ξεκινήσει κάποιος να μελετά την σύγχρονη δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και όχι μόνο. Για τον Σπινόζα, ο Έγελος είχε δηλώσει ότι: «Ή είσαι Σπινοζικός ή δεν είσαι καθόλου φιλόσοφος», ενώ όταν ρωτούσαν τον Αϊνστάιν για το εάν πίστευε στον Θεό, απαντούσε: «Πιστεύω στον Θεό του Σπινόζα».
Μιλάμε για έναν από τους προδρόμου του Διαφωτισμού, του οποίου η σκέψη συνδύαζε τη μεταφυσική και τις γνωσιολογικές αρχές του Καρτέσιου με στοιχεία από τον Στωικισμό, τον Χομπς και τον μεσαιωνικό εβραϊκό ορθολογισμό. Νατουραλιστής, ο Σπινόζα έθεσε τις βάσεις της σύγχρονης ηθικής φιλοσοφίας αλλά και της δημοκρατικής πολιτικής σκέψης στη δυτική Ευρώπη του 17ου αιώνα.
ΑΠΟ ΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Από τη στιγμή της δημοσίευσης της "Ηθικής" το 1677, οι ιδέες του Σπινόζα προκάλεσαν, σύμφωνα με τους πιο ποικίλους προσανατολισμούς, ένα ενδιαφέρον, που έκτοτε παραμένει αμείωτο. Οι ιδέες αυτές, όμως, εξετάστηκαν τις περισσότερες φορές μεμονωμένα, ανεξάρτητα από το αποδεικτικό πλαίσιο που υποβαστάζει την έκθεσή τους, εξαιτίας του ιδιαίτερα τεχνικού χαρακτήρα και της δυσκολίας του πλαισίου αυτού.
Στο παρόν βιβλίο, που στόχο έχει να χρησιμεύσει ως εργαλείο εργασίας για όσους επιδιώκουν μια πιο άμεση πρόσβαση στο κείμενο, προτείνονται οι εξηγήσεις οι οποίες θεωρούνται εντελώς απαραίτητες για μια συνεχή ανάγνωση του πρώτου μέρους της Ηθικής, όπου επιχειρείται, υπό τον τίτλο «Περί Θεού», η εμπεριστατωμένη μελέτη του συνόλου της πραγματικότητας με βάση την ορθολογική και αιτιώδη αρχή, που της προσδίδει συγχρόνως την εσωτερική ενότητά της και τον απολύτως αναγκαίο χαρακτήρα της. Αυτό το μέρος του βιβλίου του Σπινόζα, το οποίο είναι ιδιαίτερα δύσκολο και αινιγματικό λόγω της σχετικής συντομίας του, διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στη συνολική οικονομία του έργου: παρέχει στο σχέδιο της ηθικής απελευθέρωσης τις αντικειμενικές βάσεις του, ριζώνοντάς το βαθιά στη φύση των πραγμάτων.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ:
ΑΘΗΝΑ 2023
Μετάφραση:
Τάσος Μπέτζελος
Επιστημονική επιμέλεια:
Δημήτρης Ι. Αθανασάκης
Κυριακή Γουδέλη
