ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Προκόπιος ο Καισαρεύς (500 - 565)
- ΑΠΟΚΡΥΦΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Ο Προκόπιος δίνει σκανδαλιστικές λεπτομέρειες για την προσωπική ζωή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού και του στρατηγού Βελισαρίου καθώς και των συζύγων τους, της αυτοκράτειρας Θεοδώρας και της Αντωνίνας.
- ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΤΟΥ ΔΕΣΠΟΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ Το έργο χωρίζεται σε 6 βιβλία (περιέχονται όλα), καταγράφοντας το οικοδομικό έργο του Ιουστινιανού.
- ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ ΛΟΓΟΙ. Ο Προκόπιος εξιστορεί τα πολεμικά γεγονότα μεταξύ 527 – 553. Στα δύο πρώτα βιβλία ασχολείται με τον πόλεμο εναντίον των Περσών (De Bello Persico), στα δύο επόμενα με τον πόλεμο εναντίον των Βανδάλων στην Αφρική (De Bello Vandalico) και στα επόμενα 4 τον πόλεμο εναντίον των Οστρογότθων στην Ιταλία (De Bello Gothico):
Ιεροκλής ο Γραμματικός (6ος αι. μ.Χ.)
- ΣΥΝΕΚΔΗΜΟΣ Ο Συνέκδημος εκδόθηκε πριν το 635 μ.Χ. και μαζί με τα Εθνικά του Σ. Βυζάντιου, αποτέλεσαν τις πρωτογενείς πηγές του Περί των θεμάτων του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ' Πορφυρογέννητου τον 10ο αι. Πρόκειτια για τον κατάλογος των 64ων επαρχιών και 912 πόλεων της Βυζαντινής αυτοκρατορίας του 6ου μ.Χ. αι
Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητος (905 – 959)
- ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΔΙΟΝ ΥΙΟΝ ΡΩΜΑΝΟΝ (DE ADMINISTRANDO IMPERIO) Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ’ δίνει συμβουλές και οδηγίες στον γιο του Ρωμανό Β’, παρέχοντας πληροφορίες για γνωστούς λαούς της εποχής, όπως Βούλγαροι, Πετσενέγοι, Ρως, Τούρκοι, Άραβες, Σλάβοι κ.λπ. Επίσης κάνει μια σύντομη αναδρομή της πρόσφατης Βυζαντινής ιστορίας.
- ΠΕΡΙ ΘΕΜΑΤΩΝ (De Thematibus) Περίοδος συγγραφής περ. 950 μΧ. Περιγράφεται η διοικητική διαίρεση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας.
- ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΑΞΕΩΣ Ο πρώτος τόμος με την περιγραφή των διάφορων πρωτοκόλλων της Βυζαντινής αυλής (θρησκευτικές και κοσμικές τελετές κτλ.)
Μιχαήλ Ψελλός (1018 – 1078)
- ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ Αποτελούμενο από επτά τόμους, το έργου του Ψελλού αφηγείται την περίοδο από το 976 έως το 1078, συνεχίζοντας την ιστοριογραφία του Λέοντος Διακόνου.
Άννα Κομνηνή (1083 – 1153)
- ΑΛΕΞΙΑΣ Η Άννα Κομνηνή ήταν Βυζαντινή πριγκίπισσα, ιστορικός, ιατρός και η πρώτη γυναίκα ιστορικός. Στο δεκαπεντάτομο έργο της κατέγραψε την ιστορία του πατέρα της αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ μεταξύ 1069 και 1118.
Νικήτας Χωνιάτης - Ακομινάτος (1155 – 1216)
- ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΗΓΗΣΙΣ Ο Χωνιάτης ήταν βυζαντινός υψηλόβαθμος αξιωματούχος και ιστορικός. Στη Χρονική Διήγησις (Ιστορία Κωνσταντινουπόλεως), καταγράφει γεγονότα από το 1118 έως το 1207. Το συγκεκριμένο 1ο μέρος αφορά την περίοδο από το 1118 μέχρι το 1180.
Γεώργιος Ακροπολίτης (1217 – 1282)
- ΧΡΟΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Δημοσιευμένη το 1262, η Χρονική Συγγραφή παρουσιάζει την περίοδο από την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους (1204) μέχρι την ανακατάληψη της από τους Βυζαντινούς της Νίκαιας (1261).
- ΚΑΤΑ ΛΑΤΙΝΩΝ Με χρόνο έκδοσης περίπου το 1275, ο Ακροπολίτης επιχειρηματολογεί κατά της άποψης περί εκπόρευσης του Αγίου Πνεύματος και «εκ του Υιού», όπως πίστευαν οι Λατίνοι.
Ανώνυμου χρονικογράφου (14ος αι.)
- ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟΝ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ Αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή για τη φεουδαρχική οργάνωση του Πριγκιπάτου της Αχαΐας (εδάφη της φραγκοκρατούμενης Πελοποννήσου μετά τη Δ' Σταυροφορία).
Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής (1401 – 1480)
- ΒΡΑΧΥ ΧΡΟΝΙΚΟΝ Ο Φραντζής ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος, διπλωμάτης και ιστορικός συγγραφέας, που έγραψε το χρονικό της άλωσης της Κωνσταντινούπολης ως ο μόνος από τους τέσσερις ιστορικούς της που την έζησε σαν αυτόπτης μάρτυρας. Επίσης ήταν στενός φίλος και συνεργάτης του τελευταίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου.
Λαόνικος (Νικόλαος) Χαλκοκονδύλης (1430 -1490)
Ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης ήταν Έλληνας ιστορικός, μέλος της ομώνυμης αρχοντικής οικογένειας της Αθήνας. Πολλά πράγματα για την ζωή του μετά το 1447 είναι άγνωστα. Ωστόσο πρόκειται για έναν εξαιρετικό ιστορικό, ο οποίος ακόμα και μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστος στο ευρύ κοινό καίτοι το έργο του έχει αποτελέσει την βάση πολλών ιστοριών σε Ευρώπη και Ανατολή.
- ΛΑΟΝΙΚΟΥ ΑΠΟΔΕΙΞΙΣ ΙΣΤΟΡΙΩΝ Το έργο αποτελείται από 10 τόμους και καλύπτει την περίοδο 1298 –1463 με κύριο θέμα να είναι η πρώιμη Οθωμανική αυτοκρατορία και η επέκταση της. Ο Λαόνικος δίνει εθνογραφικά στοιχεία για πολλούς λαούς της περιοχής και είναι ο πρώτος Έλληνας ιστορικός που περιγράφει το Ισλάμ και τους Οθωμανούς ως ζώσα πραγματικότητα και όχι ως λάθος ή παρένθεση της ιστορίας. Ταυτόχρονα είναι και ο πρώτος που προσπαθεί να εξηγήσει την ανάδυση της σύγχρονης Ευρώπης. Ως μαθητής του Πλήθωνα, θεωρεί τους Βυζαντινούς ως Έλληνες και χρησιμοποιεί τον όρο αυτό αντί για Ρωμαίοι, πράγμα που τον τοποθετεί στους πρωτεργάτες της ελληνικής συνείδησης στην σύγχρονη εποχή.
Αγνώστου συγγραφέα
- ΧΡΟΝΙΚΟ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ Κείμενο στο οποίο βασίστηκε, έχοντας σαφή πολιτική ατζέντα, ο Γιάκομπ Φαλμεράυερ τις παραμονές της αναγνώρισης του νέου ελληνικού κράτους (1830), για να στηρίξει την άποψη ότι οι Έλληνες έχουν αντικατασταθεί (εξαφανιστεί) βιολογικά και ότι οι ελληνόφωνοι του ελλαδικού χώρου είναι στην πραγματικότητα Σλάβοι.
- Πρόκειται μάλλον για ελληνικό μεσαιωνικό κείμενο - σε τέσσερις εκδοχές- άγνωστου συντάκτη (ή συντακτών), το οποίο καλύπτει την περίοδο 559-805 μ.Χ. Η αξιοπιστία του ελέγχεται με κάποια σημεία να αντιτίθενται σε άλλες επώνυμες και πιο αξιόπιστες πηγές, καθώς και στις σύγχρονες αρχαιολογικές και άλλες επιστημονικές μελέτες. Παρεμπιπτόντως το ίδιο το κείμενο δεν υποστηρίζει πουθενά την εξαφάνιση του ελληνικού πληθυσμού. Φαίνεται ότι το κείμενο εξυπηρετούσε θρησκευτικές σκοπιμότητες για την ανάδειξη της επισκοπής Πατρών σε μητρόπολη. Το κείμενο παραμένει ιστορικό και λόγω της σημαντικότητας του παρατίθεται με νεοελληνική απόδοση.