Η ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΑΘΗΝΑ

 


Η ρωμαϊκή περίοδος της Αθήνας (και όχι μόνο της Αθήνας) είναι ίσως η λιγότερο γνωστή.

Οι Ρωμαίοι δεν έχτιζαν καινούργιες πόλεις, αλλά εκσυγχρόνιζαν τις ήδη υπάρχουσες. Το ερώτημα που τίθεται φυσικά είναι «τι να εκσυγχρονίσεις στο κέντρο του πολιτισμού;» Γιατί αυτό ήταν για τους Ρωμαίους η Αθήνα: ο ομφαλός του πολιτισμού με ότι σήμαινε για αυτούς αυτό το πράγμα (πολίτευμα, θρησκεία, φιλοσοφία, τέχνη κτλ). Ρωμαίοι αυτοκράτορες, πολιτικοί, στρατιωτικοί, ποιητές κ.α. την επισκέπτονταν και δήλωναν εκστασιασμένοι. Κατασκεύασαν νέα κτίσματα και επεκτείνανε τα παλαιά και ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η Ρωμαϊκή Αγορά, η οποία δημιουργείται μεταξύ 19 και 11 π.Χ (με χρηματοδότηση του Αυγούστου) ως προέκταση της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών. Επί Ανδριανού επεκτείνεται περεταίρω.


Όχι! Κατά την Ρωμαϊκή περίοδο δεν καταστράφηκε ο κλασικός ελληνικός πολιτισμός. Πολλά από τα αποκαλούμενα ως «ρωμαϊκά» κτίσματα έχουν κατασκευαστεί από Έλληνες. Από την άλλη, είναι μάλλον ξεπερασμένο να λέμε ότι οι Ρωμαίοι τα «δανείστηκαν» όλα από τους Έλληνες.


Υπήρξε μια όσμωση των δύο σε βάθος χρόνου με αποτέλεσμα τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό που οδήγησε σε περίπου έντεκα αιώνες βυζαντινής εμπειρίας. Ενδεχομένως, εάν όχι το μοναδικό, ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα στην ανθρώπινη ιστορία που δύο κολοσσοί πολιτισμού δεν αλληλοξεπατώθηκαν, αλλά συνευρέθηκαν με έναν σχετικά αρμονικό τρόπο και με το αποτέλεσμα να παραμένει από πολλές απόψεις μοναδικό.


Ανδριανός ο φιλέλληνας 


Ο Πόπλιος Αίλιος Τραϊανός Αδριανός (76-138), ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 117 μέχρι το 138. 


Η εικόνα του Αδριανού που έχουμε σήμερα είναι λίγο ως πολύ δημιούργημα της δεκαετίας του ‘50, όταν η Ευρώπη χρειαζόταν να ξεχάσει τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά συνέπεια η εικόνα του ειρηνιστή, φιλόμουσου και φιλότεχνου αυτοκράτορα Ανδριανού (υποστηριζόμενη από την ανάλογη κόμη και γενειάδα που παραπέμπει σε έλληνα φιλόσοφο) δεν είναι απολύτως ακριβής.


Ωστόσο γεγονός είναι ότι ο Αδριανός αγαπούσε πολύ την Αθήνα και ότι αυτή πρέσβευε. Την προστάτευσε και προσπάθησε να αναβιώσει (με τρόπο που βόλευε τον ίδιο) το κοινό των ελληνικών πόλεων που συνενώθηκαν μπροστά στον περσικό κίνδυνο. Έτσι όποιες πόλεις στον ελλαδικό ή μικρασιατικό χώρο επικαλούνταν σχέσεις με το ιστορικό ή μυθικό παρελθόν της κλασικής Ελλάδας μπορούσαν να μπουν σε αυτό το κοινό των Πανελληνίων που συνεδρίαζε κάθε τέσσερα χρόνια στην Αθήνα. Μια πόλη εντασσόμενη στο Πανελλήνιο έχαιρε αυτομάτως την αυτοκρατορική εύνοια, η οποία συνοδευόταν με διάφορα πρακτικά οφέλη. Το Αττικόν Πανελλήνιον προώθησε ακόμα περεταίρω τον ελληνικό πολιτισμό κατά την ρωμαϊκή περίοδο, παρότι τα κριτήρια συμμετοχής απέκλειαν τις ελληνικές ή/και τις εξελληνισμένες πόλεις σε περιοχές όπως στην Αίγυπτο, στην Σικελία κ.α.


Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού εγκαινιάστηκε κάπου μεταξύ του 130 με 132 μ.Χ Μιλάμε για ένα αμιγώς ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής κτίριο, υπό την έννοια ότι αισθητικά δεσπόζει η επιβλητικότητα και η ισχύς.