ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΖΟΝΤΑΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
Ο τελικός συνδυασμός φωτογραφίας-μπούντο προήλθε απο την εμπλοκή μου με τα media, ώστε να προάγω, αρχικά το αϊκίντο, μετά το κέντο, και στην συνέχεια όλα τα μπούντο, μέσα απο ιστοσελίδες, μη-κερδοσκοπικές, παντελώς στηριζόμενες απο προσωπικά έξοδα, που θα έδιναν ένα δημόσιο βήμα στις Ιαπωνικές πολεμικές τέχνες. Ωστόσο media χωρίς εικόνα, μάλλον είναι αδύνατον να υπάρξουν, έτσι προέκυψε η ανάγκη τα άρθρα, οι αναρτήσεις κτλ. να συνοδεύονται απο καλής ποιότητας εικόνες.
Αρχικά ζήταγα την άδεια να αναδημοσιεύω φωτογραφίες άλλων, ωστόσο γρήγορα είδα το κενό που υπήρχε στο συγκεκριμένο πεδίο, με αρκετές φωτογραφίες να πάσχουν σε διάφορους βασικούς τομείς. Και μη-καλή φωτογραφία ή βίντεο, σημαίνει μη-καλή εικόνα προς όλον τον κόσμο που θέλουμε να προσελκύσουμε στο μπούντο.
Αποτέλεσμα ήταν να ξεκινήσω να τραβάω τις δικές μου φωτογραφίες, όπου και όταν μου δινόταν η δυνατότητα. Και αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να ασχοληθώ πιο σοβαρά με την φωτογραφία γενικά, και ενδεχομένως να ειδικευτώ στο συγκεκριμένο κομμάτι όσο περισσότερο μπορούσα. Το όραμα για δημόσια προβολή του μπούντο, της ουσίας του και των ανθρώπων του, με το καλύτερο δυνατό τρόπο, παρέμενε και παραμένει ως ο κύριος μου στόχος. Η θέση όμως πίσω απο τον φακό, σήμαινε την αλλαγή στον ρόλο παρουσίας μου μέσα στο ντότζο, κάτι που πολλές φορές έκανε και κάνει ακόμα πολλούς φίλους να θέλουν τον χρόνο τους ώστε να κατανοήσουν την αλλαγή.
 |
| Αϊκίντο |
Προφανώς οι γραμμές αυτές δεν απευθύνονται σε ανθρώπους που γνωρίζουν απο πραγματική φωτογραφία (και δη σε καμία περίπτωση σε επαγγελματίες- δεν είμαι επαγγελματίας), αλλά σε αυτούς που νομίζουν ότι φωτογραφία είναι μια πρόχειρη λήψη με το κινητό τηλέφωνο (χωρίς να σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος με γνώσεις να τραβήξει καλές φωτογραφίες με κινητό), ενδεχομένως η αυτοματοποιημένη επεξεργασία με μια εγκατεστημένη εφαρμογή ή ένα «auto-correct» και το «ανέβασμα» στα «σόσιαλ».
Συνήθως στους τελευταίους ανήκουν αυτοί που θα υποβιβάσουν/υποτιμήσουν τη δουλειά του φωτογράφου- ειδικά εάν αυτή ή το αποτέλεσμα αυτής, τους προσφέρετε εθελοντικά και απλόχερα- χωρίς να ενδιαφέρονται για τις ώρες που στραβώθηκε (κυριολεκτικά) αυτός πίσω απο μηχανές και υπολογιστές ή για το κεφάλαιο, σε κάμερες, φακούς, προγράμματα επεξεργασίας, σπουδές που έχει ξοδέψει και τα οποία άμεσα ή έμμεσα εκμεταλλεύονται. Είναι αυτοί που δεν θα έχουν την «αίσθηση» να αναφέρουν καν τον δημιουργό της φωτογραφίας, όταν την χρησιμοποιούν (χωρίς ή με κάποια αλλοίωση, όπως συχνά τραγικές περικοπές/crop) χωρίς την άδεια του. (βλέπε στο τέλος Παράρτημα).
Η φωτογράφιση πολεμικών τεχνών είναι σπαζοκεφαλιά για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχήν κινείσαι σε ένα χώρο που δεν είναι «στημένος» για τις απαιτήσεις μιας φωτογράφισης, αλλά για κάτι εντελώς διαφορετικό. Αυτό σημαίνει διάφορους περιοριστικούς παράγοντες: Δεν έχεις όσο χώρο/γωνίες χρειάζεσαι, δεν έχεις το φως να φωτίσεις και έχεις μια σειρά απο κανόνες που πρέπει να ακολουθήσεις για εθιμοτυπικούς λόγους, αλλά και για την ασφάλεια όλων.
Επίσης, οι πολεμικές τέχνες αποτελούν πολύ ειδικές δραστηριότητες, των οποίων η φωτογραφική τους αποτύπωση ελοχεύει τον κίνδυνο να μην εμπεριέχει κανέναν νόημα, δηλαδή ο θεατής, σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και ο σχετικός με την τέχνη, να μην καταλαβαίνει τι είναι αυτό που βλέπει να συμβαίνει.
Όταν, λοιπόν, μιλάμε για φωτογράφιση πολεμικών τεχνών μιλάμε για την φωτογράφιση μιας πολύ ιδιαίτερης δράσης σε εσωτερικό χώρο. Τα ντότζο ή οι αθλητικοί χώροι συνήθως διαθέτουν φωτισμό, απο πενιχρό ή κακό (με καμένες λάμπες ή μη ομοιογενή διάχυση), έως αρκετό μόνο για την άσκηση, σε ένταση, απόσταση και γωνίες, που να μην υπέρ-θερμαίνει ή τυφλώνει τους αθλητές. Εννοείται πως η χρήση φλας είναι απο απαγορευτική (τυφλώνει ή ενοχλεί τους ασκούμενους) έως εντελώς άχρηστη (σε μεγάλες αίθουσες, όπου υπάρχει μεγάλη απόσταση μηχανής-«θέματος»).
Όποτε η μεγαλύτερη πρόκληση που ένας φωτογράφος αντιμετωπίζει απο την αρχή, είναι η σχέση έλλειψης ικανού φωτισμού που χρειάζεται ο αισθητήρας της μηχανής με την απαίτηση για οξύ και καθαρό πάγωμα της γρήγορης κίνησης. Δηλαδή, χοντρικά, δύο ζητήματα που απαιτούν ακριβώς αντίθετη αντιμετώπιση. Με άλλα λόγια εφιάλτης!!!
 |
| Πανελλήνιο πρωτάθλημα Κέντο 2019 |
*Η έννοια του τριγώνου υπάρχει στις διδαχές διάφορων Ιαπωνικών πολεμικών τεχνών.
Και εκεί αρχίζει η πρώτη σπαζοκεφαλιά. Η αύξηση του ISO (τεχνητής φωτεινότητας/ευαισθησίας) γεμίζει την φωτογραφία με πολύ κόκκο (digital noise). Η αύξηση της ταχύτητας κλείστρου παγώνει αλλά σκοτεινιάζει την φωτογραφία, η μείωση της φωτίζει την εικόνα αλλά «θολώνει» την κίνηση. Το άνοιγμα κλείστρου μπορεί να «κάψει» ή να σκοτεινιάσει μια φωτογραφία, να θολώσει (φλουτάρει) ή να αναδείξει πεδία που δεν θέλουμε.
Φυσικά αυτές δεν είναι οι μόνες ρυθμίσεις μιας κάμερας και κατά συνέπεια τα μόνα θέματα που δημιουργούνται σε μια μη-στημένη φωτογράφιση. Για παράδειγμα, εάν θέλουμε κάποιο πιο περίτεχνο αποτέλεσμα στην σύνθεση (κανόνας των τρίτων, μοτίβα, γραμμές οδηγοί), απαιτούνται συνεχείς αλλαγές στις γωνίες, στον τρόπο και στα σημεία εστίασης. Όμως η τοποθέτηση των μπουντόκα στο χώρο, οι γωνίες τους, οι στάσεις τους κτλ. αλλάζουν με καταιγιστική ταχύτητα, οπότε η σύνθεση του κάδρου χάνεται, συν του ότι το φόντο πίσω απο το «θέμα» δεν ελέγχεται, με ανθρώπους και αντικείμενα, να αποσπούν ή να χαλάνε την σύνθεση. Άρα ένα δεύτερο ζήτημα είναι ο συνδυασμός α) γρήγορες αλλαγές σε στάση και τοποθέτηση του «θέματος» β) ο περιορισμός κινήσεων του φωτογράφου και γ) το ανεξέλεγκτο φόντο. Ένας ακόμα εφιάλτης!!!
-
Μου έχει τύχει πολλές φορές να τραβήξω ωραίες φωτογραφίες, τις οποίες όμως έπρεπε να απορρίψω, αφού η στάση ή η κίνηση κάποιου/ας στο φόντο δεν ήταν καθόλου κολακευτική γι' αυτόν/η.
-
Μου έχει τύχει πολλές φορές να τραβήξω ωραίες φωτογραφίες, τις οποίες όμως έπρεπε να απορρίψω, αφού η στάση ή η κίνηση κάποιου/ας στο φόντο δεν ήταν καθόλου κολακευτική γι' αυτόν/η.
Πολλές ή όλες οι αλλαγές ρυθμίσεων της μηχανής είναι χειροκίνητες, γρήγορες, και "τυφλές" (δηλ. χωρίς να φεύγει το μάτι απο το σκόπευτρο («ματάκι»), λίγο πριν το «κλικ». Επίσης κάποιες άλλες φορές χρειάζεται η ταχύτατη, αλλά προσεκτική, αλλαγή φακού ή, για πιο γρήγορη απόκριση, η χρήση δεύτερης μηχανής με διαφορετικό φακό. Προφανώς γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η χρήση άλλου φακού ή δεύτερης μηχανής πολλαπλασιάζει τις απαιτήσεις.
Δεν σκοπεύω να μπω σε άλλες τεχνικές λεπτομέρειες για τις δυσκολίες του να τραβήξεις απλά και μόνο μια σωστή φωτογραφία δράσης και πολύ περισσότερο μια όμορφη φωτογραφία πολεμικών τεχνών. Το αποτέλεσμα πάντως είναι ο συνδυασμός γνώσης κανόνων/θεωρίας, στο μπούντο το λες φόρμα/«κάτα», η ελεύθερη εφαρμογή αυτών (προσαρμοστική & δημιουργική ικανότητα), και φυσικά η συνεχής εξάσκηση, «κέικο» στο μπούντο. Εννοείται πως η δουλειά δεν τελειώνει με την φωτογράφιση, αλλά συνεχίζει και μετά με την επεξεργασία και επιλογή των φωτογραφιών.
Η επεξεργασία είναι μια εντελώς διαφορετική ιστορία που επίσης έχει απαιτήσεις, ωστόσο, ας παραμείνουμε στον χώρο εξάσκησης και φωτογράφισης. Zanshin, mushin, fudoshin, hanare, metsuke, tenouchi, maai, ki-ken-tai-ichi…., ο μπουντόκα, ειδικά αυτός που χειρίζεται κάποιο όπλο (σινάι, ιάιτο, μποκέν, τζο, γιούμι) θα εκπλαγεί απο το πόσες σωματικό-πνευματικές αρχές μοιράζεται, την ίδια ακριβώς στιγμή που εκτελεί μια τεχνική, με εκείνον που τον «τραβά».
Άνθρωπος και φωτογραφική μηχανή (θα πρέπει να) γίνονται ένα. Τα «μείον» (θα πρέπει να ) γίνονται «συν». Η σκέψη δεν θα πρέπει να σε καθυστερεί, γιατί χάνεις λήψεις. Το μυαλό σου θα πρέπει να φεύγει απο το προηγούμενο «κλικ», χωρίς να το ξεχνά. Να υποψιάζεται το επόμενο, χωρίς να εμμένει. Να αντιλαμβάνεται ολοκληρωτικά το παρόν σε χρόνο και χώρο. Νους και σώμα πρέπει να λειτουργούν σε συντονισμό. Λήψεις, ή καλές λήψεις, χάνεις εάν η στάση σου, το κράτημα, η συγκέντρωση, η εστίαση, η απόσταση, η κίνηση ή ο χρονισμός σου – για να αναφέρω μόνο μερικά θεμελιώδη- δεν είναι αυτά που πρέπει.
Και εάν όλα τα προηγούμενα κάποιος μπορεί να τα έχει ήδη υποπτευθεί, δεν είναι πολλοί αυτοί που έχουν φανταστεί πόσο σημαντικό ρόλο παίζει η αναπνοή στην φωτογραφία, ακριβώς όπως και στο μπούντο, ως κλειδί α) στην επίτευξη καλύτερης αντίληψης της κατάστασης και άμεσης απόκρισης, ειδικά σε καταστάσεις που συμμετέχουν ταυτόχρονα πολλά άτομα και β) στην επίτευξη υψηλότερου επιπέδου στη τέχνη, μέσω της ακρίβειας στην εκτέλεση.
Η αναπνοή πρέπει να είναι ήρεμη, με ρυθμό και συγκεκριμένες παύσεις, χρησιμοποιώντας τεχνικές που μοιάζουν ή έχουν υιοθετηθεί απο πειθαρχίες διαλογισμού και μπούντο, καθώς ακόμα και απο τεχνικές που χρησιμοποιούν... οι ελεύθεροι σκοπευτές (sniper breathing).
 |
| 26ο Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ιάιντο ~ Αθήνα 2019 |
Υπάρχουν σωστές και ενδιαφέρουσες φωτογραφίες πολεμικών τεχνών, υπάρχουν σωστές και βαρετές φωτογραφίες πολεμικών τεχνών, υπάρχουν σωστές, αλλά χωρίς νόημα φωτογραφίες πολεμικών τεχνών και υπάρχουν κάποιες, οι οποίες, ανεξαρτήτως εάν είναι σωστές, εντυπωσιακές ή όχι, μας κάνουν να στεκόμαστε και να τις κοιτάμε για ώρα, αφού κάτι εκπέμπουν.
Και η αποτύπωση αυτής της «εκπομπής», με μια φωτογραφική μηχανή, είναι συνάρτηση πολλών τεχνικών και "εσωτερικών" παραγόντων, μπρος και πίσω απο τον φακό, καθώς και του κόνσεπτ της φωτογράφισης.
Είναι βασικό να είναι ξεκάθαρο τι φωτογραφίες θέλουμε. Πχ σε «φωτογράφιση εκδήλωσης» ή «ειδησεογραφικές», φωτογραφίζεις τη δράση σε χώρο, με κόσμο/κοινό να φαίνεται, με κίνδυνο οι φωτογραφίες να βγουν «μπουκωμένες» σε πληροφορία (πχ. απο την πολυκοσμία). Ωστόσο πρέπει να μεταδοθεί η «ατμόσφαιρα» και το συμβάν. Αντίθετα εάν το κόνσεπτ είναι αυτή καθ’ αυτή η τέχνη, τότε το κάδρο «κλείνει» πάνω στους ασκούμενους και εκεί ελοχεύει ο κίνδυνος να γίνει φωτογραφία «τεχνικού εγχειριδίου». Με άλλα λόγια πάντα χρειάζεται ισορροπία και αρμονία.
Είναι βασικό να είναι ξεκάθαρο τι φωτογραφίες θέλουμε. Πχ σε «φωτογράφιση εκδήλωσης» ή «ειδησεογραφικές», φωτογραφίζεις τη δράση σε χώρο, με κόσμο/κοινό να φαίνεται, με κίνδυνο οι φωτογραφίες να βγουν «μπουκωμένες» σε πληροφορία (πχ. απο την πολυκοσμία). Ωστόσο πρέπει να μεταδοθεί η «ατμόσφαιρα» και το συμβάν. Αντίθετα εάν το κόνσεπτ είναι αυτή καθ’ αυτή η τέχνη, τότε το κάδρο «κλείνει» πάνω στους ασκούμενους και εκεί ελοχεύει ο κίνδυνος να γίνει φωτογραφία «τεχνικού εγχειριδίου». Με άλλα λόγια πάντα χρειάζεται ισορροπία και αρμονία.
Στην φωτογράφιση πολεμικών τεχνών, μεγάλη επιρροή μου άσκησαν, μεταξύ άλλων, ο Stéphane Ouzounoff, με το πρότζεκτ «Stage de Pâques dirigé par Christian TISSIER» το 2012, καθώς και ο Andy Rogers, με την φωτογραφική ιστοσελίδα που είχε τότε, Kendo monochrome. Υπήρξα αρκετά τυχερός να μου δώσουν άδεια και οι δύο να αναδημοσιεύσω φωτογραφίες τους, ενώ ο Andy, μαζί με άλλους φίλους επαγγελματίες και σοβαρούς ερασιτέχνες φωτογράφους, να με συμβουλέψει.
Αϊκίντο και κέντο είναι ίσως απο τις πιο απαιτητικές τέχνες, τόσο στην εξάσκηση τους, όσο και στην φωτογράφιση τους. Προφανώς η γνώση τους βοηθά αυτόν που κρατά την κάμερα, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι οι λήψεις τους είναι κάτι εύκολο, ακόμα και σε χρήση burst mode (ριπές με συνεχιζόμενα καρέ)*. Το κέντο, είναι εξαιρετικά γρήγορο και απρόβλεπτο, ενώ το αϊκίντο, εκτός απο ταχύτητα, απαιτεί την εναρμόνιση τριών ανθρώπων - αυτού που κάνει την τεχνική, αυτού που δέχεται την τεχνική και αυτού που «συλλαμβάνει» την τεχνική με μια κάμερα. Μαζί με τις προηγούμενες τέχνες, μεγάλες ομοιότητες στην άσκηση, προσωπικά, βρίσκω και μεταξύ φωτογραφίας-κιούντο (Ιαπωνική τοξοβολία) καθώς και με το ιάιντο (Ιαπωνική ξιφούλκηση), δύο εξίσου πανέμορφα μπούντο με απίστευτες απαιτήσεις.
* Η μη σοφή χρήση «ριπών» έχει ως αποτέλεσμα, ο φωτογράφος να καταλήξει με δεκάδες ή εκατοντάδες φώτο, που θα πρέπει να ξεδιαλύνει και πολύ πιθανό να έχει χάσει το καρέ που άξιζε ή ήθελε. Είναι σαν να εκτελείς τεχνικές γρήγορα και απρόσεχτα, στην πολεμική τέχνη σου, μπας και "το βρεις" απο τύχη.
Στην φωτογραφία του μπούντο, όπως και στις ίδιες τις πολεμικές τέχνες, εάν αυτός που κρατά την μηχανή δεν είναι εκατό τοις εκατό «πνευματικά» παρών, για όλη την ώρα που βρίσκεται στον χώρο, όσο εξουθενωτικό και εάν είναι αυτό- και είναι πάρα πολύ, τότε η λήψη θα στερείται τουλάχιστον πνευματικού «βάθους», ενώ σε πολλές περιπτώσεις θα είναι και τεχνικά λάθος (πχ. άνευ εστίασης ή νοήματος κτλ.). Με άλλα λόγια πρέπει να «μπεις», με κάποιο τρόπο, ολοκληρωτικά στην άσκηση που κάνουν οι άλλοι, ώστε να γίνεις τμήμα της μυσταγωγίας που συμβαίνει.
Καταλήγοντας μετά απο αυτές τις γραμμές, βρίσκω ότι οι δύο αυτοί διαφορετικοί δρόμοι, του μπούντο και της φωτογραφίας, έχουν πολλά περισσότερα σημεία που άπτονται ο ένας του άλλου, απ’ ότι φανταζόμαστε. Και όπως λέγαμε, πρόσφατα, με έναν φίλο, επαγγελματία φωτογράφο και ασκούμενο στο μπούντο, κάποιες φορές ο φωτογράφος χρειάζεται να γίνεις πιο μπουντόκα απο τους μπουντόκα, ανεξαρτήτως εάν φωτογραφίζει μπούντο, σπορ, φύση, πορτραίτο ή κάτι άλλο. Άλλωστε και η φωτογραφία είναι και αυτή «ατραπός».
-
Βιβλία και άρθρα υπάρχουν πολλά για την σχέση μπούντο και φωτογραφίας. Ωστόσο ένα βιβλίο που χρησιμοποιήθηκε ως 'οδηγός' σε πολλά πανεπιστήμια (συμπεριλαμβανομένου του Χάρβαρντ) καθώς και σε κέντρα φωτογραφίας και τέχνης, υπήρξε το 'Zen in the Art of Photography' του Robert Leverant. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '60 και του '70, με βάση τον αριθμό των βιβλίων που πωλήθηκαν, το βιβλίο αυτό επηρέασε δεκάδες χιλιάδες φωτογράφους και μη, σε Βόρεια Αμερική, Ιαπωνία και Ευρώπη. 'Ελαβε διακεκριμένες κριτικές, κέρδισε βραβεία, μεταφράστηκε σε άλλες γλώσσες και φυλάχθηκε ως κόρη οφθαλμού από πολλούς φωτογράφους.
-
Βιβλία και άρθρα υπάρχουν πολλά για την σχέση μπούντο και φωτογραφίας. Ωστόσο ένα βιβλίο που χρησιμοποιήθηκε ως 'οδηγός' σε πολλά πανεπιστήμια (συμπεριλαμβανομένου του Χάρβαρντ) καθώς και σε κέντρα φωτογραφίας και τέχνης, υπήρξε το 'Zen in the Art of Photography' του Robert Leverant. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '60 και του '70, με βάση τον αριθμό των βιβλίων που πωλήθηκαν, το βιβλίο αυτό επηρέασε δεκάδες χιλιάδες φωτογράφους και μη, σε Βόρεια Αμερική, Ιαπωνία και Ευρώπη. 'Ελαβε διακεκριμένες κριτικές, κέρδισε βραβεία, μεταφράστηκε σε άλλες γλώσσες και φυλάχθηκε ως κόρη οφθαλμού από πολλούς φωτογράφους.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ:
Πριν σηκώσουμε οποιαδήποτε συσκευή για να αποθανατίσουμε μια στιγμή είναι καλό να γνωρίζουμε ότι:
1. Τα δικαιώματα του φωτογράφου:
- Για τις φωτογραφίες, όπως και για τα άλλα πνευματικά έργα του λόγου, της τέχνης ή της επιστήμης, υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα (copyrights ©).
- Τα δικαιώματα αυτά στην Ελλάδα ρυθμίζονται με το Νόμο 2121/93.
- Ο φωτογράφος, με βάση τον παραπάνω νόμο, αποκτά για τις φωτογραφίες του ΟΛΑ τα δικαιώματα με τη δημιουργία τους, ΧΩΡΙΣ να απαιτείται καμιά άλλη διατύπωση και ανεξάρτητα από την αξία κάθε φωτογραφίας.
- Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούνται από το «περιουσιακό» και από το «ηθικό δικαίωμα» πνευματικής ιδιοκτησίας. Η «εκμετάλλευση του δικαιώματος» είναι μια εξουσία του περιουσιακού δικαιώματος και η «αναγνώριση της πατρότητας» της κάθε φωτογραφίας είναι μία εξουσία ηθικού δικαιώματος.
Με βάση αυτά τα δικαιώματα ο φωτογράφος μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση του έργου του, να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσής του, καθώς και να αναγράφεται το όνομά του ως δημιουργού της φωτογραφίας.
- Οι φωτογραφίες προστατεύονται ως αυτοτελή έργα και, προκειμένου να γίνεται νόμιμα η εκμετάλλευσή τους από τρίτους, πρέπει ο δημιουργός φωτογράφος να έχει εκχωρήσει αντίστοιχο δικαίωμα («άδεια εκμετάλλευσης») για κάθε συγκεκριμένη χρήση του έργου του ή να έχει μεταβιβάσει το περιουσιακό δικαίωμα του έργου του.
- Η άδεια εκμετάλλευσης (χρήση φωτογραφίας) εκχωρείται μόνο από το φωτογράφο-δημιουργό, αφού η χρήση των φωτογραφιών αποτελεί μέρος του πνευματικού δικαιώματος του φωτογράφου (συγκεκριμένα του περιουσιακού δικαιώματός του). Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει πως ο φωτογράφος, είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός, δεν «πουλάει» φωτογραφίες, αλλά«μεταβιβάζει» το περιουσιακό του δικαίωμα επ ‘αυτών ή «εκχωρεί» ορισμένες εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος (γιατί το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο), έναντι αμοιβής που συμφωνείται.
- Οποιαδήποτε χρήση φωτογραφίας (αντιγραφή, αναπαραγωγή κλπ) χωρίς άδεια από τον δημιουργό της είναι παράνομη και οι κυρώσεις του νόμου, ποινικές και αστικές, είναι αυστηρότατες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να είναι φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αποζημίωση ύψους τουλάχιστον του διπλάσιου της αγοραίας αμοιβής του κάθε έργου.
- Απαγορεύεται επίσης οποιαδήποτε παραποίηση, αλλοίωση ή και χρήση τμήματος φωτογραφίας χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού.
- Η αναγραφή του ονόματος του φωτογράφου σε κάθε χρήση φωτογραφίας (ηθικό δικαίωμα) είναι υποχρεωτική και ανεξάρτητη από τυχόν άλλους όρους της άδειας εκμετάλλευσης.
- Ο φωτογράφος (όπως και κάθε άλλος δικαιούχος πνευματικών δικαιωμάτων) μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα που του δίνει ο νόμος είτε ο ίδιος ατομικά είτε συλλογικά μέσα από φορείς, όπως είναι οι «Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης των Δημιουργών», οι οποίοι προβλέπονται από το νόμο και έχουν ιδρυθεί γι` αυτό το σκοπό.
2. Τα δικαιώματα των φωτογραφιζόμενων:
- Προστασία της εικόνας των προσώπων
Για την φωτογράφιση ενός προσώπου και την οποιαδήποτε ακόλουθη χρήση της φωτογραφίας απαιτείται η ενημέρωση του καθώς και η συναίνεση του.
Θεωρείται ότι ένα πρόσωπο έχει δώσει την συναίνεση του όταν εκτίθεται σε δημόσιο χώρο και δεν αποτελεί κεντρικό θέμα της φωτογραφίας. (βρίσκεται σε δεύτερο πλάνο ή είναι μέσα στο πλάνο).
- Φωτογράφιση σε ντότζο:
Κάθε σωματείο, σύλλογος, ομοσπονδία, έχει το δικαίωμα (και καλό είναι) να θέτει όρους φωτογράφισης/βιντεοσκόπησης και αναμετάδοσης στο χώρο που πραγματοποιεί κάποια εκδήλωση (προπόνηση, σεμινάριο, αγώνες κτλ.) και τους οποίους οφείλει να γνωστοποιεί δημόσια. Τους όρους αυτούς οφείλουν να γνωρίζουν και να σεβαστούν όλοι οι συμμετέχοντες (αθλητές, φωτογράφοι, θεατές κτλ.)
Πχ. Ο αθλητής και ο θεατής αναγνωρίζει και αποδέχεται ότι, στα πλαίσια διεξαγωγής των εκδηλώσεων και συγκεκριμένα κατά την προσέλευση, είσοδο, παραμονή ή και έξοδο από το χώρο διεξαγωγής τους, ενδέχεται να φωτογραφηθεί, βιντεοσκοπηθεί ή/και ηχογραφηθεί από τον διοργανωτή και τους συνεργάτες του. Με την αίτηση συμμετοχής του αθλούμενου, καθώς και με την παρουσία του θεατή για την με οποιονδήποτε τρόπο χρήση των ως άνω εικόνων, φωτογραφιών ή/και ηχογραφήσεων του από τον διοργανωτή και τους συνεργάτες του, παραιτούνται από κάθε αξίωση τους από τη χρήση του ως άνω υλικού.
Επίσης είναι σωστό να είναι γνωστό εάν η φωτογράφιση, βιντεοσκόπηση ή ηχογράφηση των εκδηλώσεων με προσωπική συσκευή επιτρέπεται ή δεν επιτρέπεται και εάν επιτρέπεται, με ποιους όρου.
Πχ. Αποκλειστικά και μόνο για ιδιωτική χρήση, ενώ απαγορεύεται ρητώς η πώληση, παραχώρηση δικαιωμάτων αδείας, αναμετάδοσης, δημοσίευσης ή εμπορικής ή άλλης εκμετάλλευσης του ως άνω υλικού.
3. Κενά στην νομοθεσία και ζητήματα.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν κάποια κενά στη νομοθεσία για φωτογράφιση σε δημόσιο χώρο. Και η κατάσταση μπορεί να γίνει εξαιρετικά περίπλοκη απο το ασαφές νομικό καθεστώς κάποιων οργανώσεων και εκδηλώσεων πολεμικών τεχνών. Φυσικά η λύση εκεί είναι κάποια ιδιωτική συμφωνία, με τα ρίσκα της, την οποία θα σεβαστούν όλα τα μέρη.